Raport pn. MROW 2016 zawiera wyniki II etapu badań, opracowane i przygotowane na podstawie danych z 2012 roku. W badaniu nie tylko powtórzono cały cykl badawczy z I etapu wg przyjętej metodologii, ale także rozszerzono je o analizę procesów oraz zmian zachodzących na terenach wiejskich przez ten okres czasu. 
Wyniki II etapu badania pozwalają już wstępnie odpowiedzieć na pytanie, jakie czynniki wpływają na poziom rozwoju społeczno-gospodarczego w poszczególnych gminach oraz w jakim tempie te zmiany zachodzą.
W II etapie badania (MROW 2016) m.in. wyodrębniono 4 rożne profile dynamiki rozwoju badanych gmin, które umożliwiają analizę zmian zachodzących na terenach wiejskich. Tym samym podjęto próbę zdefiniowania mechanizmów, mających wpływ na dynamikę rozwoju – badano m.in. które czynniki i jakie ich kombinacje są odpowiedzialne za kierunek i tempo zmian obserwowanych procesów. Podział gmin ze względu na profil dynamiki rozwoju widoczny jest na poniższym rysunku.
Pierwsze hipotezy płynące z MROW 2016 są następujące:
- Powolny jest proces dezagraryzacji gospodarki lokalnej, czyli wzrost udziału funkcji pozarolniczych w dostarczeniu mieszkańcom źródeł utrzymania. Szczególnie bardzo niska dynamika dezagraryzacji, wskazująca na powolny rozwój, wystąpiła w gminach o rozdrobnionej strukturze agrarnej województw podkarpackiego i świętokrzyskiego. Z kolei wysoki poziom odchodzenia od rolniczych źródeł utrzymania zaobserwowano w gminach województw wielkopolskiego i kujawsko-pomorskiego. Czyli tam, gdzie już ten poziom był relatywnie wysoki, jeszcze wzrósł.
- Struktura sektora rolniczego nie ulega znaczącym zmianom. Obserwuje się trwałość struktury sektora rolniczego, w konsekwencji utrzymuje się również bardzo niska dynamika restrukturyzacji rolnictwa (procesów koncentracji ziemi, pracy).
- Niska aktywność społeczna występuje w gminach, w których dominuje rolnictwo (zarówno wielkoobszarowe jak i rozdrobnione). Jednocześnie występuje tam niekorzystna dynamika przemian, co jednoznacznie potwierdza, że jest to obszar wymagający interwencji publicznej, wspomagającej budowę kapitału społecznego, który niezbędny jest do uruchomienia działalności na rzecz rozwoju lokalnego.
- Najzamożniejsze lokalne społeczności występują głównie w sąsiedztwie dużych miast oraz na terenach o wielofunkcyjnej strukturze gospodarki. Tego rodzaju gospodarka wytwarza rozwinięty lokalny rynek pracy, premiuje kompetencje uzyskiwane przez mieszkańców i stwarza im większe szanse realizacji i zaspokajania aspiracji.
- Po raz pierwszy w badaniach udokumentowana jest linia podziału procesów rozwojowych, która biegnie wzdłuż osi wyznaczonej od Suwałk do Opola. Zapowiada to złamanie dotychczasowego podziału Polski pod względem rozwoju gmin na wschód – zachód, czy centrum – peryferia.
- Największe znaczenie dla dokonujących się przemian na wsi miały kwestie: demograficzne, edukacyjne i związane z rynkiem pracy, wskazuje to na bardzo duże znaczenie procesów migracyjnych(zarówno wewnętrznych, jaki i zagranicznych) dla doraźnego rozwiązywania problemów rozwojowych.
- Pogłębia się zróżnicowanie tempa i kierunku przemian demograficznych, a w szczególnie niekorzystnym stopniu dotyka to terenów Polski Wschodniej. Tu najszybciej ubywa ludności z powodów migracyjnych. Przyczynia się do tego oczywiście brak miejsc pracy poza rolnictwem.
Powyższe hipotezy będą weryfikowane w kolejnych etapach badań.
Badanie MROW 2016 zostało zaprezentowane podczas konferencji naukowej w Warszawie z udziałem autorów – dr hab. Moniki Stanny oraz prof. dr hab. Andrzeja Rosnera z Instytutu Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN, którzy przedstawili wyniki i wnioski płynące z badania.
Wydarzeniu towarzyszyły dwa panele dyskusyjne z udziałem ekspertów. W pierwszym z nich, pn. „Różnorodność strukturalna obszarów wiejskich, a spójność terytorialna” udział wzięli: Bartosz Marczuk – Podsekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Piotr Woźny – Podsekretarz stanu w Ministerstwie Cyfryzacji, Waldemar Guba – Dyrektor Departamentu Strategii, Analiz i Rozwoju Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Renata Calak – Zastępca Dyrektora Departamentu Strategii Rozwoju Ministerstwa Rozwoju.
W panelu pn. „Proces dezagraryzacji lokalnych struktur gospodarczych, a migracyjny czy bez migracyjny rozwój obszarów wiejskich” udział wzięli: prof. dr hab. Katarzyna Duczkowska-Małysz – profesor nauk ekonomicznych Szkoły Głównej Handlowej, dr Agnieszka Zgierska – Dyrektor Departamentu Badań Demograficznych i Rynku Pracy, Głównego Urzędu Statystycznego, Adam Tański – były Minister Rolnictwa i długoletni prezes Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa, członek kapituły Fundacji Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej oraz Jerzy Zająkała – Wójt Gminy Łubianka, przedstawiciel samorządu gminnego.